Nền Kinh Tế Sáng Lập
- Quynh Nguyen
- 4 thg 11
- 5 phút đọc
Đã cập nhật: 4 thg 11
Chúng ta đều đã nghe về Nền Kinh Tế Sáng Tạo. Nơi những người làm nội dung, kể chuyện, những gương mặt nhỏ bé trong thế giới số có thể biến sự chú ý của đám đông thành dòng tiền. Thế nhưng, đang có một làn sóng khác, âm thầm hơn, nhưng lại mạnh mẽ hơn cũng đang từng bước hình thành: Nền Kinh Tế Sáng Lập.
Ba tôi và những nhận định thẳng mà thật về thực tế cuộc sống
Một tháng trước, điện thoại của tôi bỗng dưng trục trặc. Tôi mang nó ra một tiệm sửa điện thoại gần nhà, lúc này tôi mới để ý, mỗi trên con đường nhà tôi chỉ trong vòng 300 m đi bộ, đã có tới 3-4 tiệm sửa điện thoại. Những tiệm nhỏ này mọc đầy trên đường, với diện tích khiêm tốn và không gian còn có phần xập xệ. Tôi chọn đại một tiệm để bước vào. Ở trong buồng sửa điện thoại, một người đàn ông xăm kín tay, có một vẻ ngoài mà không ai nghĩ là người chuyên sửa những món tinh vi như điện thoại. Ông ngồi trong căn phòng chật cứng điện thoại cũ, linh kiện lộn xộn, dây nhợ chằng chịt và những món đồ nghề tự chế. Ông cầm chiếc điện thoại của tôi lên, nhìn qua, bấm vài nút, chăm chú trong năm phút rồi nói: “Máy hư chỗ này. Có sửa không?”. Quá nhanh, quá nguy hiểm.
Để chắc ăn, tôi đem máy đến một chuỗi cửa hàng lớn, cách nhà tôi khá xa. Ở đó, mọi thứ sáng sủa, ngăn nắp và sạch sẽ. Một bạn kỹ sư trẻ, áo đồng phục phẳng phiu, đeo kính, đón chào tôi bài bản. Bạn ấy xin phép mở điện thoại ra để kiểm tra cho cẩn thận, chạy vài bài test, gõ phím liên tục trên máy tính, cau mày nhìn màn hình, mất hai tiếng, để rồi cũng đi đến cùng kết luận như phán đoán của người thợ sửa điện thoại ở cửa tiệm bên đường. Điều này không khỏi làm tôi bất ngờ.
Tôi kể lại câu chuyện khá thú vị này với ba. Và ông nói vài câu khiến tôi phải ngẫm lại: “Cái chú ở tiệm bên đường chắc chắn giỏi hơn. Không giỏi thì sao dám mở tiệm. Không khéo thì sao sống nổi qua ba tháng. Chuỗi cửa hàng kia tuy lớn, nhưng bạn kia thì chắc chỉ mới ra trường, kinh nghiệm ở đâu mà bì được”.
Tôi nhận ra:
Thật dễ để trông có vẻ chuyên nghiệp khi đứng sau chiếc bóng của một thương hiệu lớn.Nhưng khi cái tên trên cửa hàng là tên của chính mình, đó mới là lúc kỹ năng, bản lĩnh và trách nhiệm mới thật sự lộ rõ.
Giống như một người chủ, nhà sáng lập có nhiều thứ để bảo vệ hơn: tên tuổi, danh tiếng, và niềm tin người khác đặt vào mình. Và chính cái “áp lực” và “trọng lượng” đó thể hiện trong cách họ làm việc. Trong sự chuẩn xác. Trong kinh nghiệm. Trong sự cẩn trọng. Bởi vì mỗi sai lầm không chỉ khiến họ mất tiền, mà còn mất niềm tin.
Nhà sáng lập không chỉ là người chủ
Một chủ doanh nghiệp mong muốn tạo ra tiền.
Một nhà sáng lập mong muốn tạo ra giá trị.
Họ bắt đầu từ nhu cầu thị trường, từ những bức bối, từ tầm nhìn và đặc biệt là sự liều lĩnh rằng mình có thể giải quyết được. Niềm tin đó chính là vũ khí của họ.
Nhà sáng lập tin vào dữ liệu hơn là định mệnh. Mỗi quyết định là một ván cược chiến lược. Họ không cầu mong điều gì xảy ra, họ đo lường, họ điều chỉnh để làm cho nó xảy ra. Họ không chờ vũ trụ sắp đặt, họ tự sắp đặt các biến số.
Họ sống trong một vòng feedback liên tục và tức thời. Mỗi lời phàn nàn của khách hàng, mỗi thất bại đều trở thành nguyên liệu cho bước cải tiến tiếp theo. Và theo thời gian, chính vòng lặp kiên trì đó rèn nên thứ quý hơn cả trí thông minh. Đó chính là trực giác.
Sáng lập một thứ gì đó không chỉ là hành động mang tính kinh tế. Đó là một hành động mang tính nhân văn. Là lời khẳng định rằng: mỗi người trong chúng ta đều có tiềm năng thay đổi hiện thực, dù chỉ một chút, bằng ý chí cá nhân và tầm nhìn dài hạn.
Sức nặng của mỗi cái tên
Hành trình của người sáng lập không mang vẻ ngoài bóng bẩy và hào nhoáng.
Đôi khi, đó là một hành trình lẻ loi và mệt mỏi.
Họ là người chấp nhận rủi ro mà người khác né tránh.
Người ký phiếu lương khi doanh thu còn chưa kịp về.
Người giữ lửa cho tổ chức, ngay cả khi chính mình đang hoang mang.
Nhưng,
Họ cũng là người nhìn thấy tương lai mà người khác còn chưa nhận ra.
Nhìn thấy ra cơ hội giữa mớ hỗn độn.
Và tin vào một mô hình hay ý tưởng, từ rất lâu trước khi nó trở nên hiển nhiên.
Mỗi cái tên của một nhà sáng lập đều mang trong mình trọng lượng, vì nó chứa đựng cả một hành trình ký ức. Mỗi lời hứa được giữ, mỗi sai lầm được nhận, mỗi vấn đề được giải quyết, đều được đặt vào cái tên ấy. Theo thời gian, cái tên ấy không chỉ là nhãn hiệu. Nó trở thành bản ghi chép của niềm tin, và trở thành biểu tượng tinh thần của tổ chức.
Giống như cách mà Steve Jobs đã làm cho Apple.
Như cách Elon Musk đã làm Tesla và SpaceX.
Như cách Richard Branson đã làm với Virgin.
Hay như Ratan Tata, người sáng lập nên Tập đoàn TATA ở Ấn Độ. Cái tên “Tata” đã đồng nghĩa với chữ TÍN trước cả khi người ta tin vào xe Tata hay bệnh viện Tata.
Với những nhà sáng lập, nhân hiệu chính là cốt lõi. Nó nằm trên giấy tờ, trên hóa đơn, trong lời giới thiệu của khách hàng, và cả trong những lời phàn nàn. Một cái tên có thể lan toả nhanh hơn bất kỳ chiến dịch marketing nào.
Nếu bạn là nhà sáng lập, đừng chỉ xây mô hình kinh doanh.
Hãy bắt đầu xây trọng lượng cho cái tên của chính mình.
Bình luận